Jurajska Gmina Trzyciąż
Położenie gminy na terenie Jury Krakowsko – Częstochowskiej oraz objęcie jej Dłubniańskim Parkiem Krajobrazowym jest niewątpliwie atutem jej turystycznej atrakcyjności . Wschodnia część gminy obfituje w liczne zapadliska i głębokie doliny rzeczne . Dominuje falisty i pagórkowaty typ rzeźby terenu. Jurajski krajobraz obfitujący w wapienne ostańce , formy skaliste występujące na stokach Doliny Dłubni , której brzegi są usiane szarymi skałkami o różnych kształtach .Miejscami przybierają formę ścian skalnych. Również skaliste i malownicze są niektóre boczne wąwozy uchodzące do głównej doliny. Wzdłuż przełomu Dłubni biegnie fragment Niebieskiego Szlaku Warowni Jurajskich , łączącego Rudawę koło Krakowa z Mstowem koło Częstochowy.


W Gminie Trzyciąż utworzono dwa rezerwaty przyrody : Rezerwat Przyrody Michałowiec ( rezerwat florystyczny z bogatym stanowiskiem storczyka - obuwik pospolity; na terenie rezerwatu znajduje się 18 gatunków roślin podlegających ochronie prawnej , w tym 13 objętych ochroną całkowitą m.in. podkolan zielony, wawrzynek wilcze łyko , kruszczyk szerokolistny , snieżyczka przebiśnieg , bluszcz pospolity , gnieźnik leśny) powierzchnia 12,12 ha oraz Rezerwat Jodły Ostrysz ( kompleks leśny obejmujące ciepłolubne buczyny z łęgami , na skałkach roślinność kserotermiczna ). Liczne wsie gminy Trzyciąż zachowały swe walory zabytkowe w postaci historycznych zasad rozplanowania i zagospodarowania terenu , sieci drożnej jak również historycznej zabudowy . Wiele miejsc w gminie Trzyciąż zachowało ślady często odległej historii.

Trzyciąż
Początki Trzyciąża datowane sa piśmiennie na przełom XII i XIII w . jako osada śródleśna i wraz z okolicznymi „nowiznami” w latach 20-tych XIII w. nadany został klasztorowi Norbertanek w Imbramowicach , podobnie jak wsie Tarnawa i Zagórowa. W czasie najazdu tatarów w 1265r i związanych z tym walk jakie były na terenie Trzyciąża , Wielmoży i Zadroża wymordowano połowę miejscowej ludności . Na miejsce pomordowanej i wzietej w jasyr ludności sprowadzono kolonistów , którzy nie tylko , ze zaludnili dawne wsie , ale przez wykarczowanie lasów przyczynili się do uzyskania nowych obszarów ziemi uprawnej .W związku z tym Król Bolesław Wstydliwy dokumentem w Obrazowie 4 lutego 1256r. potwierdza nadane przez poprzedników przywileje „ które w ten sposób były nadane , aby mieszkańcy (koloniści ) tych wiosek jak i samego klasztoru Dłubnia ( dawna nazwa Imbramowic) , zasługują na obfitsze przywileje jako też wyżej wymienionych kolonistów , rolników , najemnych i przychodnich , od wszelkich ciężarów, jak oto: od struży , opłaty zwanej szczęsna na zawsze uwolnionymi byli” Przywilej ten zwalniał również mieszkańców majętności klasztornych od sądów wojewódzkich i kasztelańskich .


W 1275 r . Trzyciąż otrzymał przywilej lokacyjny na prawie niemieckim. W dniu 20 grudnia 1703 r. w wyniku najazdu szwedzkiego , nie tylko że obrabowano mieszkańców ze wszystkiego dobytku , ale też i większość chałup spalono.


Mimo trudnej sytuacji powodowanej najazdem szwedzkim Ksieni Grotowna zdołała odebrać z zastawu od Pana
Błędowskiego wieś Trzyciąż , która była zastawiona za pożyczki konieczne do odbudowy spalonego nieopatrznie przez dziewki dworskie klasztoru w owym czasie .
Na przestrzeni lat 1703-1794 ziemie te były kolejno rujnowane i pustoszone przez obce wojska : szwedzkie , saskie , pruskie i rosyjskie, między innymi w 1794r. 13 maja odbyło się szereg potyczek i walk z wojskiem pruskim koło Trzyciąża .


Wieś Trzyciąż należała do klasztoru w Imbramowicach do 1819r. W owym czasie Rząd Królestwa Kongresowego upaństwowił należące do klasztoru wspomniane dobra ziemskie.
Po Powstaniu Styczniowym w 1863r. car Rosji odebrał dobra klasztoru razem z Trzyciążem i oddał je we władanie cesarskiemu generałowi. Następnie dobra te zostały przejęte przez Sejmik w Olkuszu, który w 1921r. folwark przekazał na Szkołę Rolniczą. Od 1917r. w Trzyciążu funkcjonowała jednoklasowa szkoła. Szkoła Rolnicza przetrwała do okupacji, natomiast szkoła podstawowa funkcjonowała też podczas wojny. Na przełomie lipca i sierpnia 1944r., podczas okupacji niemieckiej pod lasem na wschodnim skraju wsi mieścił się sztab 116 pułku piechoty Armii Krajowej.
Przed budynkiem gminy stoi płyta upamiętniająca przeprowadzoną przez Niemców pacyfikację wsi, w wyniku której zginęło 14 mieszkańców.


W budynku Szkoły Rolniczej podczas wojny był szpital dla niemieckich żołnierzy. W 1946r. Szkołę Rolniczą przeniesiono do Cieszyna. W 1953r. do Trzyciąża przeniesiono POM z Wierbki. W 1964r. podtrzymując tradycję otwarto Szkołę Mechanizacji Rolnictwa, która funkcjonuje do dziś jako Zespół Szkół . POM nie przetrwał kryzysu i został zlikwidowany. Obecnie część hal po remoncie i modernizacji zajmuje firma C. Bitner produkująca kable.